Te Kāhui Whakamāori

Nō te 24 o Pēpuere neke atu i te 20 ngā kaiwhakamāori i hui mai ki te hui tuatahi o te rōpū kaiwhakamāori hou e kīia nei ko Te Kāhui Whakamāori.

He aha te take me whai rōpū pūkenga rawa?

Mā rau ringa e oti ai te mahi. Kei te whatungarongaro haere tonu ngā pūkenga o te reo Māori, ngā pūkenga hoki o te kaiwhakamāori ia rā, ia rā. Nō te tau taha ake nei ko Rangi McGarvey tērā, ā, ko te tini noa atu i mua atu i muri mai hoki i a ia. Tae mai ki ēnei rā me uaua ka 50 ngā kaiwhakamāori e mahi ana ia rā huri noa i te motu.

Kia eke ki ngā taumata o te mahi nei. He ahakoa te ahumahi mehemea e pūkenga ana, me whai rōpū pūkenga anō taua ahumahi rā ka tika. Hei whakaara ake i ngā taumata e tika ana mō te mahi, ā, hei kōkiri hoki i ngā tini take e kore e taea e te takitahi, e te māwehewehe rānei, engari mā te takitini anake ka tutuki.

He aha te kaupapa o te hui?

Ko te kaupapa o te hui ko te whakahuihui i ngā kaiwhakamāori hei whiriwhiri kōrero mō te whakatū rōpū motuhake mō tātou Māori mā. Haere ngātahi ai tēnā me te whakawhanaungatanga hoki i waenga i te hunga whakamāori kōrero.

He aha ngā take nui i kōrerohia i puta ake rānei ki te hui?

Ko te take nui i puta ake ko te whakaae a te katoa ki te whakatū i te rōpū ka mutu hei tēnei Matariki e tū mai nei. Ko ētahi atu take i kōrerohia ko te roa kē o te wā i kore ai he rōpū Māori mō tātou. Ko ngā uauatanga o te mahi whakamāori, ōna piki, ōna heke. Ko te whai huarahi rautaki whakamua hoki ētahi take i kōrerohia.

He aha ētahi tauira whakaatu i ngā take hei aro atu?

Ko te whakaara taumata tikanga hei whai mā te kaiwhakamāori. Nō wai te mana o te reo i ngā rorohiko whakamāori. Ko te whai hua o ētahi atu reo ki roto i ngā mahi whakawhiti reo o Aotearoa. E waipuke mai ana ngā tono whakamāori mai i tāwāhi. Ko te tautoko hoki i ngā mahi a Te Taura Whiri i te Reo Māori e pā ana ki ngā whakahaere kaiwhakamāori.

He aha ngā wero kei mua i ngā kaiwhakamāori i ēnei rā?

Mō te ao Māori ko te ora tonutanga o te reo te mea nui e whai take ai te kaiwhakamāori. Ko te mau tonu ki te mana o te reo Māori i roto i ngā mahi nei tētahi. Ko tētahi atu ko te whakamana i ngā reo ā-iwi, ā-hapū, ā-whānau hoki i roto i ngā taumata o te mahi nei, ina hoki e mahingia ana te nuinga o ēnei tū mahi mō te motu katoa.

Mō te ao whānui tonu ko te hangarau tētahi mea nui me ōna āhuatanga katoa. Ko ngā wāhi pakanga hoki o te ao kei te karawhiu tonu i ōna kaiwhakamāori. Ko te raweke hoki i te mana hinengaro ā-iwi tētahi atu take nui mō te ao whakawhiti reo whānui, tae atu hoki ki te whakamana i ngā reo iwi taketake o te ao.

Ka pēhea te āwhina a te rōpū pūkenga hou i te hunga kaiwhakamāori?

Ka noho hei tūāpapa mō te hunga kaiwhakamāori. Ka whakatakoto mātāpono hoki mō te ahumahi nei, ā, ka mahi tahi atu ki ngā rōpū katoa e whai pānga ana. Hei wāhi hoki tēnei e whakawhitiwhiti whakaaro ai, e wānanga tahi ai, e whai tautoko anō ai hoki te hunga e tino pūkenga ana ki ēnei mahi.

He aha ka whai muri ake nei?

Kua karangahia te hui whakatū ōkawa i te rōpū i whakaaea ai e te katoa mō te aranga o Matariki hei te mutunga o tēnei marama. Ko te tūmanako ki reira whakatūria ai te rōpū tūturu nei me ōna āpiha, ka tīmata ai ki te whiriwhiri kōrero, whakatakoto rautaki hoki, mō ngā rā e tū mai nei.

 


Kāti, ko tā He Muka he whakaputa kōrero ki te reo Māori. Ko ngā tirohanga, whakaaro rānei kei roto i te tuhinga nei he mea whaiaro nō te tangata nāna te kōrero i tuhi. Ka mutu, kāore i te whakaatu i ngā whakaaro o, i ngā kōrero a, rānei, Te Taura Whiri i te Reo Māori, āna kaimahi, tana pae whakahaere, tana poari rānei, tae atu rā ki ngā tari, ngā pakihi rānei e whai pānga ana ki Te Taura Whiri i te Reo Māori, ahakoa te hononga, hāunga i ngā mea kua āta whakahuatia ake ai.  Ehara ēnei tirohanga, whakaaro, kōrero rānei i te mea whakaiti, whakahē rānei, i te iwi, i te hapori, i te rōpū, i te tari, i te pakihi, i te tangata rānei.