He oranga kei roto i te reo Māori ki ngā wāhi mahi puta noa i Aotearoa

Kua roa nei te reo Māori e noho ana ki te māhau o Whiro, engari i ēnei tau tata nei kua kite i te tipu o te reo Māori. Te huhua hoki o ngā tūranga mahi kua whakarārangihia i te reo Māori hei pūkenga e hiahia nei rātou ki ngā tūranga mahi puta noa i a Aotearoa. 

He hua kei roto mō ngā whānau Māori e ako ana i te reo. Tuatahi ake, he huarahi tēnei kia hono ai ki a rātou anō Māoritanga, ka rua, he hiahia nō ngā rangatira o te ao mahi ki ngā kaimahi reo Māori.

Nō ngā tatauranga i kohia nō Burning Glass i kite ai a Hinerangi Curtis i te tere tipu o te reo Māori hei pūkenga whakawhiti.

I tīmata ai te waihangatanga o tēnei mahere pūkenga i muri iho i te kite o ngā wāhi mahi e hiahia nei i ngā kaikōrero reo Māori nō te marama o Ākuhata(2020), ki tera tau i te marama o Hūrae. E rua noa iho o ngā takiwā o Aotearoa kāore i tino kite i te pikinga o ngā tatauranga.

Ko Te Whanganui-a-Tara te takiwā i kaha hiahia kia arero reo Māori ai ngā kaitono-mahi. He pikinga o te 82 nō tērā tau, kia hua ko te 247 mō ngā tūranga mahi e hiahia nei te reo.

Ko Te Tai Poutini te takiwā iti rawa i whakatairanga kia arero reo Māori ai ngā kaitono-mahi, heoi anō, i piki tonu i tēnei tau. Ahakoa tōna iti, he hua tonu i kite.

Mehemea ka āta titiro ki te whakatauākī i whakaputa ai e Apirana Ngata, ko tāna me mau ki te rākau Pākehā hei oranga mō te tinana, ā, kia mau ki ngā taonga Māori hei tikitiki mō te māhunga. Kua huri te ao, kāti ake, kua kite he oranga kei roto i te arero reo Māori i tēnei o ngā ao hurihuri. Mā ngā taonga Māori, mā te rākau Pākehā e ora ai te tangata. 

Mai i te māhau o whiro, ki te māhau o te ao Mārama, kei te āta kite i te whakahirahiratanga o te reo Māori ki ngā taumata katoa o Aotearoa

Nā ēnei tatauranga ka kite ai he hua kei roto i ngā kaupapa whakarauora reo Māori, ā, he mīharo anō hoki te tohatoha i ēnei tatauranga i roto i te wiki o te reo Māori. 

Ko te reo kia rere, ko te reo kia Māori.

 


Kāti, ko tā He Muka he whakaputa kōrero ki te reo Māori. Ko ngā tirohanga, whakaaro rānei kei roto i te tuhinga nei he mea whaiaro nō te tangata nāna te kōrero i tuhi. Ka mutu, kāore i te whakaatu i ngā whakaaro o, i ngā kōrero a, rānei, Te Taura Whiri i te Reo Māori, āna kaimahi, tana pae whakahaere, tana poari rānei, tae atu rā ki ngā tari, ngā pakihi rānei e whai pānga ana ki Te Taura Whiri i te Reo Māori, ahakoa te hononga, hāunga i ngā mea kua āta whakahuatia ake ai.  Ehara ēnei tirohanga, whakaaro, kōrero rānei i te mea whakaiti, whakahē rānei, i te iwi, i te hapori, i te rōpū, i te tari, i te pakihi, i te tangata rānei.