E topa taku mihi ki te whiti, ki te uru, ki te muri, ki te tonga, ka kī atu ko aku wheako kau ēnei o te whakataetae ā-motu o Ngā Manu Kōrero i te 2021.

I rerekē rawa atu te whakataetae i tēnei tau. He aha i rerekē ai? Māku tonu e kī atu - he urutā, he urutā, he urutā! Āe rā, ko Kowheori te pokotiwha nāna i huhuti te rito o te harakeke, te pae e tau ai ngā manu ki te whakataetae ā-motu.

Nā te toronga o Korona ki te hapori, ka whakakorengia te huihui ā-tinana, ko te matenga tēnā o kāinga tahi. Heoi anō, me kore ake te pae tuihono hei kāinga rua, hei kāinga taupua mō te kaupapa nei. Me mihi ka tika ngā kaiwhakahaere i urutau ki ngā whakaritenga hou - ko te iwi kāinga tēnā, ko Rangitāne, ko Te Reo o te Uru tēnā, nāna ngā kōrero i tūhonohono, i pāho mataora ki te iwi nui tonu, ko ngā kaiwhiriwhiri anō tēnā, otirā ko te tini noa atu i whakaheke tōtā, i whakamahiti korou i tū tonu ai te kaupapa. 

Rangiwhāwhā ana ngā rerekētanga i te kawenga o te whakataetae ki te ipurangi, engari kei te Muka o mua atu ngā taipitopito, hei aha i pūruatia ai ki konei. Mō te āhua ki te whakanui, te manaaki a ngā kura i te kaupapa, kāore au e mōhio i pēhea ētahi atu, engari i tōku nā kura o TKKM o Te Rito, nā runga i te mea ko au te kaikōrero tuatahi, ka whakaopeti mātou ko ngā tino tuākana o te wharekura ki te mātaki i te whakatuwheratanga, ki te whakarongo anō ki tāku nā kōrero takatū. I horahia anō he parakuihi rangatira - he pēkana, he hēki, he aha atu i nanea ai a tia.

Ko tētahi mate o te waiho mā ngā tūnga ā-rohe e kitea ai te toa, kāore au i whai wā ki te hoki atu ki te whakanakonako, ki te whakapaipai i taku tū me aku kōrero. Engari ko mātou katoa pea tērā, nō reira kaua pea au e kaha amuamu i tēnei tūāhua. 

Arā anō tētahi āhua tino korokē nei, ko te pānuitanga o ngā toa. Me i tū te hui ā-tinana, ahakoa ko wai mā ngā whakaihuwaka, kua tūria ngā haka, kua paoa ngā pao, kua haruru te whare i te ūmere, i te pakipaki a te marea. Engari ia i tēnei tau nei, nā te takamuri o ngā mahi i te rangi whakamutunga, whakatauhia ana e taku kura me hoki pai noa iho mātou ki ō mātou kāinga. Nō reira, ko māua noa iho ko taku whaea i tō māua whare e tatari ana kia puta ngā whakatau a ngā kaiwhakawā. Nō te pānui rawatanga o ngā toa, tē whakapono a roto ki tā aku taringa i rongo ai. Riro ana nā te pātere mai o te tini pātuhi me te pekanga mai anō hoki o te pou o te wharekura ki te mihi, koia hei whakaū i tā taringa.

Tēnā kia hoki ake au ki ngā kaiwhakawā me ā rātou whiriwhiringa. Kei te mōhio pai au ko te katoa o ngā manu i kopoua mō te tauwhāinga ā-motu, i kairangi ā rātou kōrero, i taiea anō te tū. Me tiki atu i konei te kōrero a nehe mā, “E koekoe te tūī, e ketekete te kākā, e kūkū te kererū.” I tino rangona te tūturu o tēnei kōrero a rātou mā. I rōreka te koekoe a tēnā tūī, te ketekete a tēnā kākā, te kūī a tēnā pīpīwharauroa, i kite hoki ngā kaiwhakawā i te rawe o te pīkarikari, o te tūpekepeke, o te whakakenakena a ētahi. Kāti, kia pēnei taku kōrero, nōku te waimarie nui i rata mai ngā kaiwhiri o tēnei tau ki te kūkū noa a tēnei kererū.

Nā, ahakoa kua mutu noa atu te whakataetae, e tāmi tonu nei a Korona i te tatūnga o te kaupapa. Anei mātou ngā toa e tatari tonu nei kia tū te hui e whakawhiwhia ai mātou ki ngā taonga, kia rongo kōrero rānei mō tētahi atu ara e tae mai ai ngā taonga. Kia pā rawa aku ringa ki te taonga, ka pānui ai i ngā tini ingoa o runga, hei reira rawa au rongo ai i te mauri o roto, me te mauri anō o ngā manu kua rarawe i te taonga i mua i a au.

Kāti rā, ka nui tēnei titiro kōmuri ki tō tēnei tau whakataetae. Ko te awhero o te ngākau ka tūngia te ururua o Korona e kōwaowao nei i a tātou me ā tātou tini kaupapa, kia whakarito anō ai te harakeke o Ngā Manu Kōrero ā te tau e tū mai nei. Ina pērā, kua tū anō, kua kō anō te korimako i tōna pae e tika ana.

E kō kō ia e kō e!

Kāti, ko tā He Muka he whakaputa kōrero ki te reo Māori. Ko ngā tirohanga, whakaaro rānei kei roto i te tuhinga nei he mea whaiaro nō te tangata nāna te kōrero i tuhi. Ka mutu, kāore i te whakaatu i ngā whakaaro o, i ngā kōrero a, rānei, Te Taura Whiri i te Reo Māori, āna kaimahi, tana pae whakahaere, tana poari rānei, tae atu rā ki ngā tari, ngā pakihi rānei e whai pānga ana ki Te Taura Whiri i te Reo Māori, ahakoa te hononga, hāunga i ngā mea kua āta whakahuatia ake ai.  Ehara ēnei tirohanga, whakaaro, kōrero rānei i te mea whakaiti, whakahē rānei, i te iwi, i te hapori, i te rōpū, i te tari, i te pakihi, i te tangata rānei.