Hokia ki ō maunga, ki ō kāinga maha

Kohuroa tāheke i te rangi, he toa o te rohe ki te papa e Kōritorito te ahi kōmau a o tātou tīpuna
Mau tonu, titia iho ki roto i te whatumanawa e 
Haruru, paorooro mai ana ko te ao marangai e
Tū mai a ihiihi tū mai a wanawana Takitini, takitoa ki te mura o te ahi
Piripiri ka toa, wehewehe ka hinga
Ko wai te mana whenua e ngugnuru nei
Ko Wainuiomata au, au, aue hā!

I te marama o Pēpuere rua mano rua tekau mā rua, tāwharautia ai ngā uri whakaheke o Wainuiomata marae i tōna papa. Whakaputaina te karanga e ōna kaumātua, kia hui tahi mai ai ōna uri whakaheke, ōna whānau katoa kia nōhia te papa e takoto rā. Kotahi noa iho te karanga a ngā kaumātua, ā, nā wai rā ka muia te marae i te takitini, i te takimaha, i ngā mata nui i ngā mata huhua e noho nei ki Wainuiomata. Nō reira, he kitenga kanohi he hokinga mahara ki a rātou mā kua whetūrangitia. Ki te hunga nānā tō tātou marae i whakatū i tōna ōrokotīmatanga. Nō reira, he hononga wawata, he hononga mānakonako tērā i whakakotahi ai tātou ngā uri o Pukeatua mounga, o Wainuiomata awa i raro i te mana tiketike o te hapori e tū nei, e tū nei i raro i te mana Māori motuhake, e tū nei hei kanohi mō te hunga rā, nānā tēnei marae i waihanga. Heoi, i kotahi atu mātou i runga i te karanga ā ō tātou tauheke e noho nei ki Wainuiomata. He huinga nui, he huinga i karangatia i raro i ngā pēhitanga o te wā.

Ko te hui ki te marae he āhuatanga nō tuawhakarere, nō tuaukiuki tē kaha kitea i ēnei rā. Kua riro mā te tangihanga, mā ngā kaupapa noa iho tātou te Māori e hui ai ki ngā marae maha hurinoa i te motu. Ko te huihuinga tētahi āhuatanga Māori e matemate haere ana i ō tātou marae maha hurinoa, te āhuatanga o te hui tahi i raro i ngā kaupapa katoa ahakoa te aha, pai mai, pouri mai, harikoa mai, kino mai anō hoki. Kua angiangi ngā pae kōrero, ā, kua ngū hoki ngā marae ātea i te karanga. Mā wai rā e tauri mā, ngā marae maha e whakakanohi, e whakakōrero, e whakawaha?

Māori mā! Hokia ō kāinga maha! Kia rongo ai ō taringa i te tioro ā ngā manu, i te pupuhi ā te hau, i te warawara kōrero ā ō kaumātua, kia rongo ai hoki i ngā pūrākau i ngā kōrero tukuiho e tāmatemate nei. Hokia ō marae kia noho ai ō tātou marae hei marae kōrero, hei marae ora, otirā hei marae manaaki i te iti, i te rahi i te katoa i ngā wā katoa. Kaua e waiho mā te tangihanga, mā te porotēhi, mā ngā kaupapa noa iho tātou e huihui ai ki ō tātou marae maha hurinoa i te motu. Mā te hoki ki te marae, ka tū rangatira ai ō tātou marae i ngā wā o te hē, i ngā wā o te kore, otirā i ngā wā katoa.

E te karauna, e te kāwanatanga! E tangi tonu nei te iwi, Māori mai Pākehā mai, i te rironga o ngā whenua, i te rironga o te mana tāngata. Porotēhi atu, porotēhi mai, kei whea rā te taunga e hika? O tēnei āhuatanga e kai kino tonu nei i a tātou e noho nei ki Aotearoa. Taku ihi, taku wehi, wanawana e auē tonu ana, e auē tonu ana, taukiri ē.

 


Kāti, ko tā He Muka he whakaputa kōrero ki te reo Māori. Ko ngā tirohanga, whakaaro rānei kei roto i te tuhinga nei he mea whaiaro nō te tangata nāna te kōrero i tuhi. Ka mutu, kāore i te whakaatu i ngā whakaaro o, i ngā kōrero a, rānei, Te Taura Whiri i te Reo Māori, āna kaimahi, tana pae whakahaere, tana poari rānei, tae atu rā ki ngā tari, ngā pakihi rānei e whai pānga ana ki Te Taura Whiri i te Reo Māori, ahakoa te hononga, hāunga i ngā mea kua āta whakahuatia ake ai.  Ehara ēnei tirohanga, whakaaro, kōrero rānei i te mea whakaiti, whakahē rānei, i te iwi, i te hapori, i te rōpū, i te tari, i te pakihi, i te tangata rānei